Պազար

Եկեղեցիին պազարի օրն է: Հին բարեկամներու հետ տեսնուելու առիթ մը, չհաշուած եկեղեցիին օգտակար ըլլալու եւ համադամ ճաշեր ուտելու պարտքերը: Երկար սեղաններ շարուած են քով քովի: Մայրս, քոյրս ու ես բաւական շրջելէ ետք տեղ մը կը գտնենք: Մեր սեղանին չկան ծանօթներ բայց մինջեւ մեր տեղ գտնելը ծանօթներու բարեւեցինք ուրիշ սեղաններու ետին: Քոյրս ու ես ելանք նորէն շրջեցանք, գնումներ ըրինք պզտիկ կրպակներէն, խօսեցանք, կատակեցինք, իրարու նուէրներ առինք եւ վերադարձանք մեր սեղանը այս անգամ ընթրելու: Ատէնը մէյ մը խօսնակին ձայնը «ձեր ինքնաշարժին տեղը եթէ չփոխէք, ոստիկանը ձեզի տոմսակ պիտի տայ» կը յայտարարէր ինքնաշարժին թիւը տալով: Կամ «ինքնաշարժին լոյսերը վառած մնացած է եւ ձեր պաթէրին պիտի պարպուի»:
Զարմիկս եկաւ: Տեղ ըրինք: Քրոջս ընկերուհին եկաւ: Տեղ ըրինք: Մեզ հետ կրցան նստիլ որով մի քանի հոգի մեկնած էին արդէն: Շատեր գացին, ուրիշներ եկան: Ոտքի կեցողներ, շրջողներ, երեխաներ եւ անվերջ բարձրաձայն խօսակցութիւն: Դժուար կը լսուէին յայտարարողին ըսածները:
Քիչ ետք աճուրդը սկսաւ: Ուրիշ մարդ մը սկսաւ աճուրդի դրուած նուէրները ցոյց տալ, բարձրախօսէն յայտարարելով գինը, եւ բնտռեց այդ գինէն աւելի տուողներ ներկաներուն մէջ: Մենք հազիւ կը տեսնէինք կամ կը լսէինք թէ ինչեր աճուրդի դրուած էին: Կրցանք տեսնել գծագրութիւններ, մոմակալ մը, եւայլն: Մի քանի կտոր ծախուելէ ետք մարդը դժուարութեան հանդիպեցաւ եւ ուզեց մեզի յիշեցնել թէ ինչու համար եկած ենք:

«Եկեղեցին հայկական ես աչքս գոց կը տեսնեմ: Իսկ ուրիշներ բաց աչքով չեն տեսներ» աւելցուց:
Ու կրկնեց «Եկեղեցին հայկական ես աչքս գոց կը տեսնեմ: Ո՞վ գրեր է ասիկա: Ո՞վ գիտէ:»
- Վահան Թէքէեան ըսի զարմիկիս որ աչիս նստած էր երբ ձախիս նստած տիկինը, որուն չեմ ճանչնար «Ի՞նչ ըսաւ, ո՞վ չի տեսներ կոր» հարցուց ինծի:
Կրկնեցի ինչ որ մարդը ըսած էր:
Դիմացս նստած տիկինը քաջալերուելով որ պատասխաններ ունիմ «Մարդուն անունը ի՞նչ է եղեր» հարցուց: «Վահան Թէքէեան» ըսի: «Այսինքն այս մարդը, առանց տեսնելու, եկեղեցի՞ն գծեր է» հարցուց: Կրցայ «ո՜չ, բանաստեղծութիւն գրեր է» ըսել եւ ծռեցայ սեղանին տակէն իբրեւ թէ բան մը բնտռելու:

Դեռ անուն չեմ գտած

Այդքան ալ թիւրին բան չէ եղեր այս խտասալ պատրաստելը: Երգելով ալ չի վերջանար: Ինքնին դպրոց մըն է եւ ինքզինք ճանչնալու առիթ: Մանաւանդ որ վերջ ի վերջոյ ես եմ պատասխանատուն թէ ինչպէս պիտի հնչէ այն ինչ որ ժամանակին կը կոչուէր ձայնապնակ: Այդ բառը երբ դեռ կար ես կ՛երազէի ունենալ իմը բայց երբ բառը փոխուեցաւ ժապաւէնի (քասէթ) եւ հետոյ «էյթ թրաք»ի, իմ երազի պաստառի վրայի նկարներն ալ համապատասխան փոխուեցան, մինջեւ որ հասանք խտասալին: Արտօնեցէք որ ձայնապնակ կոչեմ զայն:



Կարելի էր մէկ ամիսէն ունենալ կոկիկ բան մը բայց երբ անդրադարձայ ձայնագրութեան տուած կարելիութիւններուն՝ «աման» ըսի, «ինչ լաւ է, քիչ մը համեմներ աւելցնենք»: Քիչ մը այստեղ, քիչ մը այնտեղ, այս մէկը հանենք, միւսը դնենք, եւ ահա եօթը ամիս եղաւ:



Աղջիկս Bal Des Débutantes-ին պիտի մասնակցի: Ամէն ինչը բացառիկ եւ կատարեալ պէտք է ըլլայ: Մուտքէն սկսեալ պէտք է գրաւէ ներկաներուն, առ նուազն, ուշադրութիւնը, լաւ քալէ, լաւ խօսի, խօսքերը լաւ հնչեն, իր տաղանդները ցոյց տայ եւ պէտք է ներկաները ուզեն զինք իրենց տունը տանիլ եւ իրենց հարսը ընել:



Հոս է որ խնդիրը կը բարդանայ: Աղջիկս մէկ հոգի է: Չի կրնար ամէնուն տունը հարս երթալ: Թերեւս ատոր համար է որ աղջիկ չ՛ունիմ: Բայց ահա մօտ օրէն խտասալի մը ծնունդ տալու ճամբուն վրայ եմ արդէն: Եօթը ամսու եմ: Բոլորս գիտենք ինչ ըսել է եօթը ամսու ըլլալ: Պէտք է պատրաստ ըլլաս ամէն վարկեան: Ինչ կ՛ըլլայ ինչ չ՛ըլլար:



Երգելը ամէնէն հեշտ մասն է այս փորձարութեան: Սխալներ ընելն ալ հեշտ է եւ սորվելու առիթ, բայց ամէնէն կարեւորը եւ դժուարը, ինծի համար, արտայայտուիլն է երբ պահանջքներ կ՛ըզգամ: Սորվեցայ որ եթէ սիրտդ թուրշի կ՛ուզէ, բերանդ պիտի բանաս եւ «թուրշի կ՛ուզեմ» ըսես: Պէտք է ուտես այդ թուրշին եւ ոչ թէ պատճառներ գտնես չ՛ուտելու: Երեխան է կարեւորը հոս եւ ոչ թէ աղին քանակը մարմինիդ մէջ: Այս միակ առիթն է ուր կրնաս սրտիդ հետեւիլ սանձարձակ: Տիեզերային օրէնք է:



Այսինքն դուն քու վրադ վստահութիւն ունեցիր: Թէ ոչ ամէն անգամ որ ձայնապնակը լսես, ականջներդ պիտի ցաւին, հետոյ սիրտդ: Տեսա՞ր, ետ սրտին եկանք:



Իսկ երեխան ի՞նչ պիտի կոչուի: Այս ալ դժուար է որոշել: Հայերէ՞ն թէ հայա-ֆրանսա-անգլերէն: Չէ՞ որ Ֆրանսերէն եւ Անգլերէն երգեր ալ կան ձայնապնակին վրայ: Չէ՞ որ Ամերիկայ կ՛ապրինք:

Ameriga

Gateway

36+2 (այբենգիմի տարրերուն թիւը)

December

Linelle

Ser-mi-eh

Բայց ինչպէս որ ըսին ինծի «երբ որ վերջանայ, կը գտնես»: