«Արեւմտահայերէնը կը մեռնի կոր» կը լսեմ ասկէ անկէ: Պէտք է բան մը ընել: Պէ՞տք է բան մը ընել: Եթէ այո՛, ի՞նչ:
Ճեփ ճերմակը, սեփ սեւը, նոփ նորը, ճիփ ճիշդը, կաս կարմիրը, խոփ խոշորը, տափ տաքը, եփ երկարը, կէս կնիկը, բոլորը կը մեռնին կոր եղեր: Ահազանգի մատնուած ենք: Աւելի շեշտելու համար, «ս» մըն ալ աւելցուցած էինք ճեփ ճերմակին եւ դարձուցած ճեփս ճերմակ:
Սիրոյ մասին է նորէն: Ուրիշը սիրելէ առաջ ինքզինքս եմ սիրած կամ մոռցած սիրել, որոշած չսիրել կամ որոշած սիրել: Անկիւնադարձ առանց ետ դարձի: Դժուար ճամբայ այն իմաստով որ պէտք է յիշել, կրկնել «մանթրա»ի պէս, թերեւս նոյնիսկ երգի վերածել:
Կը սիրե՞նք արեւմտահայ լեզուն: Եթէ այո, ինչպէ՞ս կը յայտնենք մեր սէրը:
Հազիւ տասը տարի էր Ամերիկա էի երբ Մոնթրէալէն ընկերուհիս, իր եղբօր եւ քրոջ հետ այցելեց Նիու Եորք ուր ես կ՛ապրէի: Մինջ ես սկսած էի արդէն անգլերէն բառեր խառնել երբ Հայերէն կը խօսէի, իրենք` ոչ: Ընհակառակը ինծի թուաց որ նոր բառեր աւելցուած էին արեւմտահայերէն բառամթերքին մէջ: Նախ պզտիկ մեղանչանքի զգացում մը պատեց զիս բայց իրենց հանդէպ ունեցած հիացմունքս անմիջապէս որոշեց այսուհետեւ ուշադիր ըլլալ:
Յաջորդ մեղանչանքս, այսինքն երբ նորէն սկսայ անգլերէն բառեր գործածել երբ Հայերէն կը խօսէի, կասեցաւ իմ երեք մենակատարութիւններուն շնորհիւ: Զանոնք գրելը եւ հետոյ բեմ ելլել խաղալը օգնեցին որ իմ մայրենի լեզուն խօսիմ նորէն:
Անցեալ տարի, երբ Սուրբ Աբգար եկեղեցիի դպրոցը հայերէն կը «փորձ»էի սորվեցնել պզտիկներուն, ես ալ սորվեցայ: Դասը հետաքրքրական դարձնելու համար նախ պէտք էր սէրս գտնէի հանդէպ լեզուին եւ փոխանցել զայն պզտիկներուն որպէս լաւ լուր: Երբեմն կը յաջողէի:
Միակ ձեւը բան մը հաւերժացնելու, զայն գործածելն է: Ինչպէս որ Անգլերէն կ՛ըսեն «If you don't use it, you lose it!» Ես կը գործածեմ կոր: Դու՞ն, ա՞ն, միւսնե՞րը:
Իսկ Հայաստանում էս հարցով պարապող կա՞յ: Չգիտեմ, բայց լաւ կը լինի որ լինէր: